Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի վերջին հայտարարությունը՝ «երբ ասում ենք՝ հերոսները Եռաբլուրում են, դա նշանակում է, որ ապրողների մեջ հերոսներ չկան», ծայրահեղ վերլուծության, հասարակական արձագանքի և քննարկումների առիթ է տվել։ Նրա խոսքերը բարդ, բազմաշերտ ուղերձ ունեն, բայց դրանք միաժամանակ մարտահրավեր են հայ հասարակությանը՝ վերանայելու իր մտածելակերպն ու մոտեցումը «հերոս» հասկացության հանդեպ։
Հերոսության անհասանելի բարձունքները
Փաշինյանի խոսքով՝ հերոսին դիտարկում ենք որպես անկատարելի կատեգորիա՝ վերակերտելով նրան unreachable մի բարձունքում։ Այս մոտեցումը, կարծես, հերոսությանը դարձնում է ընդամենը մի վերացական գաղափար, որը հասանելի է միայն անմահացածներին, նրանց, ովքեր ընկել են պատերազմում կամ ինքնազոհաբերության գնացել հանուն հայրենիքի։
Այդ մտայնությունը, ինչպես նշում է Փաշինյանը, իր մեջ մի վտանգավոր ծուղակ է պարունակում՝ «միջին վիճակագրական քաղաքացուն» հեռացնել հերոսության մասին մտորումներից՝ սահմանելով այն որպես ինչ-որ գերբնական հատկանիշ։
Հերոսները՝ մեր կողքին
Այս խոսքերը կարող են դիտվել որպես կոչ՝ վերաիմաստավորելու մեր վերաբերմունքը այն մարդկանց հանդեպ, ովքեր իրենց գործերով ու առօրյա վարքագծով կառուցում են երկիրն այսօր։ Հերոսությունը կարող է լինել ոչ միայն զոհաբերության գործողություն, այլև ամենօրյա ընտրություն՝ գործել արդար և պատասխանատու կերպով։
Ո՞վ է հերոսը.
Ուսուցիչը, ով՝ չնայած ծանր սոցիալական պայմաններին, շարունակում է կրթել սերունդը։
Բժիշկը, ով ամեն օր պայքարում է կյանքի համար։
Սովորական քաղաքացին, ով օրինապահությամբ ու բարոյական արժեքներով օրինակ է ծառայում մյուսներին։
Հերոսության վերարժևորման մարտահրավերը
Փաշինյանի խոսքերը խորքային հարց են բարձրացնում. արդյո՞ք մենք, որպես հասարակություն, ունակ ենք տեսնելու, գնահատելու և ճանաչելու մեր կողքին ապրող հերոսներին։ Արդյո՞ք անհրաժեշտ է, որ հերոսությունը կապված լինի միայն կյանքի կամ մահվան կռվի հետ, թե այն կարող է գոյություն ունենալ նաև խաղաղ պայմաններում՝ մեր առօրյայում։
Այս տեսակետը նաև կոչ է՝ հաղթահարելու զոհի և հերոսի միջև այդ չնչին սահմանագիծը, որը հաճախ խոչընդոտում է մեզ տեսնել մարդկանց՝ իրենց բազմազանությամբ ու հնարավորություններով։
Վերջաբանի փոխարեն
Փաշինյանի խոսքը միաժամանակ սադրիչ ու մտորելու առիթ է տալիս։ Մեր ընկալումները հերոսության մասին, մեր պատրաստակամությունը ճանաչելու ու աջակցելու նրանց, ովքեր ստեղծում են երկրի ապագան, կարող են փոխել ինչպես հասարակության, այնպես էլ պետության առաջընթացը։
Հերոսները Եռաբլուրում են, բայց հերոսները նաև մեր կողքին են։ Այլևս ժամանակն է՝ տեսնել նրանց ու ճանաչել նրանց հերոսականությունը՝ ապրելու, արարելու ու հաղթելու պայքարում։