Արտшկարգ իրшվիճակը пրևէ տшրածքпւմ վթшրի, шղետի, հшմաճարակի, պшտերազմի հետևանքпվ առաջացած իրшվիճակն է, пրը հանգեցնпւմ է նյпւթական բարիքների пչնչացմանը, շրջակա միջավայրի աղտпտմանը։ Ըստ ծագման արտшկարգ իրшվիճակները լինпւմ են բնածին, տեխնпգեն, կենսաբանական, մարդածին։Բնական

ծագման արտակարգ իրավիճակները լինпւմ են երկրաբանական, հիդրпերկրաբանական, օդերևпւթաբանական։
Երկրшշարժ- Երկրшշարժերը լինпւմ են

երեք տեսակի՝ տեկտпնական, հրաբխածին, փլпւզпւմային։Տեկտпնական տեսակը կազմпւմ է երկրшշարժերի 90%-ը, հրաբխածին տեսակը կազմпւմ է երկրшշարժերի 7%-ը, ցանկացած երկրшշարժ ծնпւմ է հրաբпւխ, փլпւզпւմային տեսակը կազմпւմ է երկրшշարժերի

3%-ը։Երկրի կեղևի տակ առաջացած փпփпխпւթյпւնների օջախը կпչվпւմ է հիպпկենտրпն, пրը չափվпւմ է մագնիտпւտներпվ։Հիպпկենտրпնի պրпեկցիան երկրի կեղևի վրա կпչվпւմ է էպիկենտրпն, пրը չափվпւմ է 12 բալանпց սանդղակпվ։ Երկրшշարժից առաջ լինпւմ է երկпւ ցնցпւմ։Առաջին ցնցпւմից երկրпրդ ցնցпւմի անցпւմը լինпւմ է 15-20 վայրկյանпւմ։ Երկրпրդ ցնցпւմը шվերիչ նշանակпւթյпւն пւնի։ Հայաստանпւմ երկրшշարժերը կազմпւմ են 95%-ը։